چکیده مطلب
بسیاری از مکانهای دیدنی تهران، مربوط به تاریخ گذشته این شهر است، خصوصا بناهایی که در دوره قاجاریه ساخته شده اند. مجموعه نیاوران نیز یکی از این مکان های تاریخی است. تهران شهری است با جاذبه های گردشگری بسیار که بازدید کوتاه مدت از آن، قطعا انتخاب بین این جاذبه ها را دشوار خواهد کرد. برای اقامت در تهران، گزینه های زیادی برای محل اقامت وجود دارد که یکی از آنها که راحتی زیادی برای شما خواهد داشت، اجاره آپارتمان مبله است. ممکن است تعداد نفرات شما زیاد نباشد و یا بخواهید به تنهایی سفر کنید، در این صورت، اجاره سوئیت مبله نیز یکی دیگر از گزینههای پیش روی شما است.
شما به همان میزانی که میخواهید در تهران بمانید، میتوانید از این آپارتمانها استفاده کنید؛ امکان اجاره ماهانه آپارتمان مبله، اجاره هفتگی آپارتمان مبله و حتی اجاره روزانه آپارتمان مبله برای شما وجود دارد. یکی از محل هایی که به هنگام اقامت در تهران باید آن را در برنامه ی بازدید خود قرار دهید، مجموعه نیاوران است.
تاریخچه مجموعه نیاوران
مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران با مساحتی در حدود ۱۱ هکتار در شمال تهران واقع شده است. بناهای این مجموعه در دوران قاجاریه و پهلوی ساخته شدهاند. این محل برای اقامت تابستانی پادشاهان قاجار ساخته شده است. جالب است بدانید که باغ ییلاقی فتحعلی شاه را در جای یک نیزار ساختهاند و به همین دلیل آن را “نیآوران” نامیدند که در گذر زمان به نیاوران تبدیل شده و اکنون به این نام شناخته میشود. در زمان حکومت محمدرضا شاه بسیاری از بناهای کوچک این مکان تخریب شدند تا مجموعه نیاوران با سبکی مدرن، به محل اقامت او و خانوادهاش تبدیل شود. اکنون محوطه مجموعه نیاوران شامل کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی مجموعه نیاوران و باغ کتیبهها است.
کاخ اختصاصی نیاوران
کاخ اختصاصی نیاوران با ۹۰۰۰ مترمربع مساحت با دو طبقه و یک نیم طبقه، در ضلع شمال شرقی مجموعه نیاوران واقع شده است. ساخت این بنا در سال ۱۳۳۷ هجری شمسی آغاز گشت و برای پذیرایی سلطنتی و اقامت مهمانان عالی رتبه دربار در نظر گرفته شده بود اما در حین ساخت این بنا، با اعمال تغییراتی، به محل اقامت محمدرضا شاه و خانوادهاش بدل شد.
طرح چهار ضلعی کاخ و معماری داخلی آن الهام گرفته از معماری ایرانی میباشد که با استفاده از فناوریهای جدید ساخته شده است. تزئینات به کار رفته در این کاخ، تلفیقی از هنر پیش از اسلام و پس از اسلام است و در آن از گچبری و آینهکاری بهره گرفتهاند. کف این کاخ از جنس سنگ گرانیت سیاه و سقفش از جنس آلومینیوم است. طراحی دکوراسیون داخلی و انتخاب مبلمان این بنا نیز بر عهده یک گروه فرانسوی بوده است.
طبقه همکف این کاخ، شامل یک سرسراست که اتاقها اطراف آن ساخته شدهاند. ازجمله این اتاقها میتوان از سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، سالن انتظار و تالار آبی نام برد. در نیم طبقه، اتاق کار، اتاق کنفرانس، دفتر منشی فرح دیبا، اتاق خواب لیلا (فرزند محمدرضا شاه) و اتاق ندیمهی وی واقع شدهاند. در طبقه بعدی اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا شاه، اتاق آرایش و لباس فرح دیبا و اتاقهای فرزندان این دو و ندیمه هایشان واقع شده است.
در انتهای مسیر بازدید، اتاقی قرار دارد که لباسهای رسمی و نظامی، مدلها و نشانهای محمدرضا شاه در آن به نمایش گذاشته شده است. مجموعهای ارزشمند از تابلوهای نقاشان ایرانی وخارجی، ظروف چینی و اشیاء تزئینی و همچنین فرشهای نفیس ایرانی نیز در این محل برای بازدید عموم قرار داده شده است.
کاخ صاحبقرانیه
کاخ صاحبقرانیه در دوران ناصرالدین شاه ساخته شده است و در آن زمان بخشهای متعددی داشته است اما در زمان رضا شاه، بسیاری از بناهای اطراف این کاخ تخریب شده و معماری خود کاخ نیز دستخوش تغییرات عمدهای شد. در دوران محمدرضا شاه نیز تغییرات دیگری در معماری داخلی کاخ اعمال شد.
درون این بنا، دو تابلو از شاهزادگان قاجاری بر دیوارهای شمالی و جنوبی قرار گرفته است. در اتاق اول عکسهایی از کاخ صاحبقرانیه در زمان ناصرالدین شاه، در یکی از اتاقهای این کاخ اصل فرمان مشروطیت، اسناد مربوط به این دوره و تصاویری از شخصیتهای این دوران به نمایش گذاشته شده است. تالار جهان نما یا تالار آینه نیز در این کاخ قرار دارد. بر روی دیوارهای شاهنشین جنوبی، سلاح های گرم و سرد مربوط به دوران زندیه و قاجار به نمایش گذاشته شده است و چند قالی نفیس ایرانی نیز کف تالار را پوشانده است. در دیگر اتاق های این کاخ نیز مجموعه ای از عکسهای سران دیگر کشورها، آثار اهدایی به دربار و مدالها و نشانها قرار داده شدهاند. یکی از زیباترین آثاری که در این کاخ قرار دارد، یک مجسمه ونوس از جنس سنگ مرمر است.
حوضخانه در طبقه زیرین کاخ صاحبقرانیه واقع شده است و در آن، انواع بافته های دوران قاجار، آثار لاکی مانند جعبه ها، جلدها و قلمدان ها، آثار خوشنویسی و نگارگری از هنرمندان ایرانی برای بازدید عموم قرار داده شده است. زیبایی حوضخانه از نظر معماری و تزئیناتی مثل گچبری ها و ارسیهای فاخر به حدی است که پس از تالار جهاننما، این بنا، زیباترین بنای کاخ صاحبقرانیه به حساب میآید.
کوشک احمد شاهی
در اواخر دوره قاجاریه، عمارتی با مساحتی در حدود ۸۰۰ متر مربع برای خوابگاه احمد شاه، در دو طبقه در مجموعه نیاوران ساخته شد که به کوشک احمد شاهی شناخته میشود. این بنا در زمان محمدرضا شاه دستخوش تغییراتی شد تا برای کار و سکونت رضا پهلوی مناسب باشد. یک سالن مرکزی در طبقه دوم عمارت قرار دارد که یک ایوان سرتاسری چهار طرفه اطراف آن ساخته شده است. در ضلع شمالی ایوان، بر روی دیوار نقش شیر و خورشید گچبری شده‌است.
موزه جهان نما
در بخش غربی کاخ صاحبقرانیه، محلی برای نمایش آثار اهدایی به خاندان پهلوی قرار دارد که نام آن را موزه جهان نما گذاشتند. آثار به نمایش گذاشته شده در این موزه از فرهنگهای مختلف و از هنرمندانی سرشناس چون پیکاسو، دالی، رنوار، گوگن و براک و هنرمندان ایرانی شناخته شدهای مثل پرویز تناولی، حسین زنده رودی، سهراب سپهری و بهمن محصص، هستند. از آثار بینظیر این موزه میتوان به اینها اشاره کرد: تنگ سفالین مربوط به نیمه دوم هزاره پیش از میلاد، اثری مفرغی “پیکره مرد ایستاده” از آلبرتو جاکومتی، سردیس بودا از سده دوم میلادی و آثاری از هنرهایی از تمدن مصر باستان.
موزه کتابخانه سلطنتی
کتابخانه اختصاصی مجموعه نیاوران که در ضلع شمال شرقی مجموعه نیاوران قرار دارد، ۷۷۰ متر مساحت دارد و از دو طبقه و یک زیر زمین تشکیل شده است. کتب چاپی موجود در این کتابخانه، بیش از ۲۳۰۰۰ جلد است. برخی کتب خطی نفیس نیز در این موزه به نمایش گذاشته شدهاند. همچنین تندیسها و نقاشیهایی از هنرمندان ایرانی و خارجی در این بنا قرار داده شده است.
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران
این موزه که قبلا در مجموعه نیاوران از ساختمان آن به عنوان گاراژ خودروها استفاده میشده است، در یک طبقه با مساحت ۲۰۰ متر مربع است و آثاری مانند خودروهای اختصاصی خاندان پهلوی، موتور سیکلتهای کوچک متعلق به فرزندان پهلوی و ماکتهایی از خودروها در آن به نمایش گذاشته شده است.
باغ موزه کتیبه ها
در این نمایشگاه دائمی، ۴۳ مولاژ از کتیبه های صخرهای مربوط به دوره تاریخی مادها، آشوریها، اوراتیها، آرامیها، پارتها، سلسله ساسانی و عیلامیها به خط و زبانهای مختلفی مانند خط پهلوی شکسته قرار داده شده است.
